Chương 2 - Sự tăng trưởng: ảo tưởng và thực tế
[sau] [trước] [lên mức trên]
Hiện nay quá trình hội tụ trên phạm vi toàn cầu và quá trình các nước mới nổi rượt đuổi các nước phát triển đã đi vào quĩ đạo được một thời gian, mặc dù vẫn còn khoảng cách rất lớn giữa các nước giàu và các nước nghèo. Ngoài ra, không có bằng chứng nào cho thấy sự rượt đuổi này có được là nhờ việc các nước giàu đầu tư vào các nước nghèo, mà trái lại: theo kinh nghiệm quá khứ, một khi điều kiện cho phép, những khoản đầu tư của các nước nghèo tại chính nước mình có vẻ có hiệu quả hơn. Nhưng, ngoài vấn đề về sự hội tụ hướng tới bình đẳng hơn, ta phải nói luôn rằng điểm mấu chốt tại thế kỉ 21 này là khả năng trở lại của một chế độ tăng trưởng thấp như đã từng xảy ra trong lịch sử. Cụ thể hơn, ta sẽ thấy rằng sự tăng trưởng (không tính những giai đoạn ngoại lệ hoặc hiện tượng rượt đuổi) trên thực tế luôn tương đối thấp từ trước đến nay, và có nhiều dấu hiệu cho thấy nó chắc hẳn sẽ còn thấp hơn nữa trong tương lai, ít nhất là đối với thành phần dân số1.
Để hiểu rõ vấn đề này và cách mà nó liên hệ với quá trình hội tụ và với sự vận động của bất bình đẳng, ta nên phân tách sự tăng trưởng sản phẩm thành hai số hạng: một mặt là sự tăng trưởng dân số, mặt khác là sự tăng trưởng sản phẩm theo đầu người2. Nói cách khác, sự tăng trưởng luôn bao hàm một thành phần thuần túy dân số và một thành phần đơn thuần kinh tế (chỉ có thành phần kinh tế là giúp cải thiện điều kiện sống). Cách phân tách như ta vừa thực hiện thường xuyên bị bỏ qua trong những cuộc tranh luận đại chúng: đôi khi người ta giả sử là dân số đã chững lại hoàn toàn - điều còn lâu nữa mới thực sự đúng - dù có nhiều dấu hiệu cho thấy nó đang từ từ đi theo xu hướng này. Ví dụ, vào năm 2013-2014, tỉ lệ tăng trưởng của nền kinh tế thế giới chắc phải cao hơn 3%, nhờ vào những bước tiến rất nhanh tại những nước mới nổi. Nhưng sự tăng trưởng dân số thế giới hiện nay vẫn ở mức gần 1% một năm, do vậy tỉ lệ tăng trưởng sản lượng toàn cầu theo đầu người (hoặc thu nhập toàn cầu theo đầu người) trên thực tế sẽ chỉ nhỉnh hơn 2% chút.
Sự tăng trưởng trong giai đoạn rất dài
Qui luật tăng trưởng tích tụ
Các pha của sự tăng trưởng dân số
Tăng trưởng dân số âm?
Sự tăng trưởng: cơ hội đổi đời
Những giai đoạn của tăng trưởng kinh tế
Sức mua tăng lên mười lần có ý nghĩa gì?
Sự tăng trưởng: đa dạng hóa lối sống
Hồi kết của sự tăng trưởng?
Tăng trưởng 1% hàng năm đủ để làm mới xã hội một cách sâu sắc
Sau thời Ba mười năm huy hoàng: số phận trái ngược hai bên bờ Đại Tây Dương
Hai đường cong hình chuông của sự tăng trưởng toàn cầu
Vấn đề về sự phồng giá cả
Sự ổn định tiền tệ thế kỉ 18 và 19
Giá trị của đồng tiền trong các tiểu thuyết kinh điển
Hồi kết của điểm mốc tiền tệ trong thế kỉ 20
[sau] [trước] [lên mức trên]