Sự tăng trưởng trong giai đoạn rất dài
[sau] [trước] [lên mức trên]
Trước khi trở lại bàn về những xu thế hiện thời, ta hãy quay về quá khứ làm quen với những giai đoạn lịch sử và những ước lượng độ lớn của tăng trưởng toàn cầu kể từ Cách mạng công nghiệp. Đầu tiên ta hãy xem xét tỉ lệ tăng trưởng trong giai đoạn rất dài như được trình bày trong bảng T.2.1. Nhiều sự kiện quan trọng bộc lộ.
Bảng T.2.1: Sự tăng trưởng toàn cầu kể từ Cách mạng công nghiệp
Trước tiên, ta nhận thấy rằng hiện tượng tăng trưởng nhảy vọt kể từ thế kỉ 18 là kết quả của những tỉ lệ tăng trưởng hàng năm khá khiêm tốn. Tiếp đến, thành phần dân số và thành phần kinh tế có xấp xỉ cùng biên độ tăng trưởng. Theo những ước lượng tốt nhất hiện có, tỉ lệ tăng trưởng SPTTC trung bình đạt 1,6% một năm từ năm 1700 đến năm 2012, trong đó 0,8% một năm đến từ tăng trưởng dân số, và 0,8% một năm đến từ tăng trưởng sản lượng theo đầu người.
Nhưng mức tăng trưởng như trên có vẻ hơi thấp so những gì người ta hay nói đến trong các cuộc tranh luận hiện nay: tỉ lệ tăng trưởng dưới 1% thường được xem là không đáng kể, và đôi khi người ta nghĩ rằng một sự tăng trưởng xứng đáng với tên gọi của nó phải ở mức ít nhất là 3% hoặc 4% một năm, hoặc cao hơn nữa, như trường hợp Châu Âu thời Ba mươi năm huy hoàng hoặc Trung Quốc hiện nay.
Nhưng khi nó được lặp lại trong một giai đoạn rất dài, một nhịp độ tăng trưởng dân số cũng như sản lượng đầu người vào khoảng 1% một năm, như những gì diễn ra kể từ năm 1700, trên thực tế là cực kì nhanh, khác xa với sự tăng trưởng hầu như bằng 0 tại những thế kỉ trước Cách mạng công nghiệp.
Thật vậy, theo những phép tính của Maddison, tỉ lệ tăng trưởng dân số và kinh tế thấp hơn 0,1% một năm trong khoảng năm 0 đến năm 1700 (chính xác hơn: 0,06% một năm đối với tăng trưởng dân số và 0,02% đối với sản lượng theo đầu người)3.
Sự chính xác của những ước lượng như vậy hiển nhiên là điều không tưởng: hiểu biết của ta về tiến trình dân số toàn cầu từ năm 0 đến năm 1700 là rất hạn chế, và hầu như ta không biết gì về tiến trình sản lượng theo đầu người. Tuy vậy, bất kể con số chính xác có ở đâu đi nữa (việc cũng không quan trọng lắm), chắc chắn nhịp độ tăng trưởng là rất chậm từ thời Cổ đại đến Cách mạng công nghiệp, và trong mọi trường hợp thấp hơn 0,1%-0,2% một năm. Lí do rất đơn giản: nhịp độ tăng trưởng cao hơn sẽ dẫn đến một lượng dân số nhỏ xíu - rất không hợp lí - ở điểm khởi đầu thời đại của chúng ta, hoặc một mức sống thấp hơn rõ rệt so với ngưỡng sống tổi thiểu như được rộng rãi công nhận. Với cùng các lí do như trên, sự tăng trưởng trong các thế kỉ tới chắc hẳn sẽ quay lại mức rất thấp, ít nhất là đối với thành phần dân số.
[sau] [trước] [lên mức trên]